De Kleine Komedie voor de Kleine Liefdadigheid

Soms is kunst in een periode van economische bekommering net een babyvogeltje. Het zit bitter buiten je raam te krassen omdat je het niet genoeg te eten geeft. Ik ben zelf altijd meer van de positieve beweging geweest; de creatieve avonturiers die wat ze hebben gebruiken om iets leuks neer te zetten, iets waar mensen zich beter door voelen. De zingende vogeltjes. Wat is er dan beter dan een kleine amateur-groep die zonder budget een komedie van Oscar Wilde neerzet? Die vraag is bij deze beantwoord. Als die groep de kleine opbrengsten en overige donaties ook nog eens aan een evenredig kleine en oprechte liefdadigheid geeft. LEFt presenteert ‘The Importance Of Being Earnest. Een heel zot toneelstuk voor een zeer ernstig doel’.

De toneelgroep gaat mij persoonlijk aan het hart, omdat LEFt een zusje is van de theatergroep waar ik zelf in vertoef, LEF (Leiden English Freshers). De groepen spelen in het Engels, en de spelers hebben allen een liefde voor de manier waarop klassieke schrijvers zoals Oscar Wilde, maar ook bijvoorbeeld Shakespeare, de Engelse taal om hun pen hebben gewonden. Ik ken alle spelers in The Importance of Being Earnest, en ik weet dat LEFt de crème de la crème heeft geselecteerd voor deze actie. Ik ben met een paar van hen rond de tafel (of liever, op de harde gymvloer van hun geïmproviseerde oefenruimte) gaan zitten om met ze te praten over hun bijzondere initiatief.

Hoe wild is Wilde?

Eerst krijg ik een deel van de rehearsal mee. Myrthe Brouwer als Algernon en Eva Forbes Wijman als Cecily zijn met de rest aan het discussiëren over hoe hitsig ze hun double entendres kunnen maken op het podium. Het gaat immers over een stuk uit 1895, die de Victoriaanse etiquette op de hak neemt. Hoe wild is Wilde? “But that wouldn’t be decent!” hoor ik Myrthe protesteren als er wordt gesuggereerd dat ze de hand van Eva op haar been legt. Uiteindelijk besluiten ze niet te ver boven de knie te gaan. Ik heb de acteurs in zeer uitdagende poses, kostuums en dialogen aan de gang gezien in eerdere stukken, dus deze discussie amuseerde me zeer. De actrices bleven er gezellig bijzitten toen we het stuk gingen bespreken. Ook Lotte Lemstra, een actrice waar ik een doorgewinterde fan van ben en die in dit stuk voor het eerst ooit een vrouw (Miss Prism) speelt, komt erbij zitten en wil graag ‘on the record’ dat ze het eens is met wat de rest zegt.

 Benefietvoorstelling

Mijn eerste vraag gaat meteen naar het euvel in het project: Hoe moeilijk is het om de subsidies voor zo’n onderneming binnen te krijgen? Het antwoord is simpel: Heel moeilijk. Het idee om een benefietvoorstelling te houden komt voort uit het brein van Anne Fleur den Haan, producer en Gwendolyn in het stuk. Zij schiet bijna alles zelf voor om de voorstelling te bekostigen. “Toen ik op de middelbare school zat heb ik vaker benefietoptredens gedaan. Ik merk wel dat het nu veel moeilijker is om sponsors te vinden dan vijf tot acht jaar terug.” Bedrijven die LEFt benadert, zeggen dat ze geen budget meer hebben om groepen te sponsoren, of dat hun budget al helemaal op is. Kleinere bedrijven investeren nog wel in grotere projecten, zoals momenteel de El CID week doet(introductieweek van de Universiteit Leiden), maar de kleinere projecten zijn haast niet te doen. Een bijkomend probleem is dat ondanks een hoop acteurs studenten zijn, de studentenfaciliteiten wegens de zomerperiode niet beschikbaar zijn. De studenten geven hun tijd in de vakantie op om The Importance of Being Earnest op te zetten. Zij hebben daarbij een extra uitdaging wat betreft het vinden van locaties en dergelijke.

Helden

Waar de geldschieters zonder ammunitie zitten, spreken de daden veel meer dan geld. Ten eerste natuurlijk de spelers zelf. Sommige acteurs, onder andere Peter van Dolen, die Jack, oftewel Ernest speelt, zijn uit het buitenland gekomen om LEFt bij te staan. Iedereen speelt, regisseert, maakt de sets, regelt de kostuums en helpt backstage mee. Ook vrienden helpen mee. Het stuk wordt opgevoerd in het Imperium theater in Leiden, een theater dat een gezellige sfeer heeft en zeer betaalbaar is voor kleinere groepen. LEFt heeft zelfs nog een paar sponsors gevonden. Het bedrijf van de moeder van Anne Fleur, Alles Kids Zoetermeer, draagt bij. De Hoppezak, kostuumverhuur in Leiden, geeft royale kortingen. Wijnwinkel La Bordelaise doneert de prijzen van de loterij die op de avond gehouden wordt. Lees en leer, ondernemers, zij die doneren worden bij naam genoemd, en zij zijn helden. Maar voor wie doen ze die moeite nou helemaal? Dat doen ze voor mensen die zelf nog meer moeite doen.

STEKA House als goede doel

Persoonlijke vrienden van Peter van Dolen hebben een kleine liefdadigheid, Kenyawi Kids, opgericht in Malawi, waar ze wonen, en in Kenya. Zelf komen ze uit Schotland. Hun liefde voor kinderen maakt dat alle weeskinderen die ze ondersteunen als hun eigen kinderen zijn. Ze controleren zelf waar het verzamelde geld terechtkomt. Ze zijn vooral positief over hun meest recente project, STEKA House, waar LEFt zich voor inzet. STEKA House is een weeshuis in Blantyre, Malawi. In Malawi en Kenya zijn zeer veel dakloze kinderen, wegens grote armoede en de woekerende HIV/AIDS epidemie. STEKA House is niet alleen een opvang waar kinderen van de hongernood worden gered, het is een thuis voor ze. De kinderen worden fysiek en spiritueel ondersteund in hun groei, ontwikkeling en geborgenheid, soms tot er een liefhebbend gezin voor ze is gevonden en soms permanent.

Victoriaanse satire en hilariteit

Waarom heeft LEFt gekozen voor The Importance of Being Earnest? Persoonlijk zeg ik, uiterst goede keuze. Het is een hilarisch en goedgeschreven stuk over je voordoen als een ander. Algernon, een rijkeluisjong, hoort van het dubbelleven dat zijn vriend Ernest leidt. Ernest noemt zichzelf John (bijnaam Jack), in het gezelschap van jongedame Cecily, voor wie hij zorgt. Hij wil haar een goede naam geven, dus gedraagt hij zich verantwoordelijk in haar bijzijn, en noemt hij zich Uncle Jack. Hij vertelt haar dat zijn kleine broertje een flierefluiter genaamd Ernest is, terwijl hij zichzelf juist Ernest noemt wanneer hij de hort op is. Cecily heeft een geheime fascinatie ontwikkeld voor de stoute, onzichtbare Ernest waar Jack haar over vertelt, en wanneer Algernon haar bezoekt neemt ze aan dat hij Ernest is. Algernon neemt met liefde de rebelse identiteit aan om Cecily in te palmen. Inmiddels is Jack ook de naam Ernest aan het gebruiken bij het versieren van dame Gwendolyn. Als Cecily en Gwendoly elkaar tegenkomen en beide verklaren verloofd te zijn aan een man genaamd Ernest, barst de bom. Het hele verhaal, gecombineerd met het overdreven pompeuze gedrag in de Victoriaanse satire, is een recept voor hilariteit.

Maar waarom juist dit verhaal voor dit project van LEFt? Ten eerste is het een kort, en relatief simpel stuk. The Importance of Being Earnest is, in zijn geheel, in een stevige tien dagen opgezet. De tekst was van tevoren geleerd, maar terwijl ik dit typ wordt er nog aan setstukken gezaagd, aan kostuums gestikt en aan toneeldirecties bijgespijkerd. Ten tweede is het een stuk dat Anne Fleur den Haan al enige tijd wilde opvoeren. Ten derde leert de tegenstelling van het stuk en de liefdadigheid ons veel. “Het stuk gaat over mensen die de luxe hebben om niks te doen, en die dan maar een tweede identiteit aannemen om het allemaal wat op te peppen. Die luxe hebben wij hier ook, en daarom kunnen we acteren,” vertelt Peter van Dolen, die, door vondeling Jack te spelen, zich ook verplaatst in de schoenen van een wees. “Cross dressing, cross acting, cross life,” voegt Myrthe Brouwer, een vent in het stuk, grappend dramatisch toe. “Het theater is een gemeenschapsactiviteit, een luxe, en een privilege. Maar het helpt ook wat bij te dragen. Daarom leek het ons alleen maar logisch om ook wat bij te dragen aan mensen die zulke luxe niet vanzelfsprekend hebben.” En zo is het.

 De kunst ondersteunt ons

We kunnen nog zo zeuren over het feit dat er geen geld is voor toneel en andere kunsten, maar uiteindelijk hebben we alleen onze inspiratie en onze vrienden nodig om samen iets op te zetten. We hebben de basisveiligheid, de zekerheid van ons overleven, zodat we ook zonder al teveel geld dingen kunnen creëren. Dat vind ik een prachtig uitgangspunt om iets te doen waarmee we andere mensen diezelfde zekerheid kunnen geven. Vooral aan kinderen, zodat zij op kunnen groeien om zelf hun eigen toneelstukken op te voeren als ze dat zouden willen. Onthoud dat, Nederland: Wij ondersteunen dan misschien de kunsten niet, de kunsten ondersteunen ons wel.

Tekst: Alexandra van Kampen

Morgen is de première van Importance of Being Earnest. Kijk hier voor meer informatie.

Lees ook:Brian Bedforts ‘Being Ernest’ bij Cinemec
Lees ook:Johnny Kraaijkamp jr. voor het eerst in Thriller
Lees ook:Rozentheater door als De Pit
Lees ook:Acteurs met pijn zeiken
Lees ook:De stemwijzer van Van Dolron