Bij het noemen van ‘Carmen’ krijg je vaak dezelfde reactie: ,,Dat is toch een Opera?’’ en niets is meer waar, het is een opera. Maar het Stella Den Haag noemt het ook een familievoorstelling. Want met muzikale begeleiding van het Koninklijk Conservatorium Den Haag maakt Stella, samen met het Nationale Toneel een ‘Carmen’ die geen opera, maar ook geen toneelstuk is. De combinatie tussen de originele Franse opera van Georges Bizet en delen modern theater levert een prachtig schouwspel op. Op 20 december ging ‘Carmen’ in regie van Hans van den Boom in Première in de Koninklijke Schouwburg, Den Haag. Ludy Graffelman was erbij.
Het mooie zigeunermeisje Carmen laat vele mannenharten op hol slaan, maar weigert zich aan één man te binden. Als ze door sergeant Don José gevangen wordt genomen, wordt ook hij verliefd op haar, terwijl hij al een relatie heeft. Toch wordt het wat tussen Carmen en Don José en ze moeten samen vluchten. Dan blijkt dat ook deze liefde stuk kan.
De voorstelling staat zo dicht bij de oorspronkelijke opera dat de personages Carmen, Don José en Michaëla vertolkt worden door zowel een acteur als een opera zanger(es). Het werkt eerst erg verwarrend om een scène te zien, gespeeld door acteurs, terwijl ze op de voet gevolgd worden door de zangers die bijna niks toevoegen. Vervolgens draaien de rollen om en zijn de acteurs bezig met stil spel, terwijl de zangers delen uit de opera zingen.
De muzikale gedeeltes zijn prachtig gezongen, maar zijn vaak net te lang . En wie geen Frans spreekt, zal zo nu en dan moeite hebben met begrijpen wat er gezongen wordt. Gelukkig leveren zowel de acteurs als de zangers een buitengewone prestatie op deze momenten, waardoor je zonder een woord te verstaan toch snapt wat hen overkomt en wat ze voelen. Het spel is hoogst professioneel en er zijn twee acteurs die uitblinken. Allereerst Antoinette Jelgersma als Michaëla, de vriendin van Don José. Zij valt op door haar perfecte timing. Erna van den Berg speelt Rosita, de tante van Carmen, die alleen aan tegen het einde van de voorstelling spreekt . Dan pas wordt het gevoel verwoord, dat we vanaf de eerste minuut al bij haar zagen. Verder zorgt Wiebe-Pier Cnossen als de stierenvechter Escamillo voor een heerlijke komische ontlading.
Hoewel alles perfect loopt en de acteurs (en zangers) aan elkaar gewaagd zijn, is het eindresultaat in geen enkele zin een familievoorstelling voor negen jaar en ouder, zoals Stella Den Haag beweert. De lange Franse operadelen en het gebruik van erotiek in de voorstelling komt niet goed over op de jongste bezoekers en ook het begin van de voorstelling voelt als een lange zit. Het beeld is echter erg mooi en de kostuums zijn prachtig. Met name de jurk van Carmen geeft de stijl van het oude Sevilla goed weer.
Het decor is multifunctioneel en wordt gestuurd door draaiende plateaus, waardoor we zonder storende changementen in kroegen, de bergen en arena’s terechtkomen. Op de achtergrond worden door de goede belichting mooie silhouetten en schaduwen gemaakt. Een scène die deze voorstelling heel speciaal maakt is er een die zich afspeelt in de bergen: de theaterlichten zijn bijna uit, het meeste decor is verdwenen en ten midden van het toneel laait een groot kampvuur dat de ruimte belicht. Erg gewaagd, maar het werkt prachtig.
Carmen is erg veel: een erg mooi toneelstuk, een mooie opera, een goede samenwerking tussen het Nationale Toneel, het conservatorium en Stella Den Haag, geweldig vormgegeven en nog veel meer. Maar één ding is Carmen absoluut niet, en dat is een familievoorstelling.
Gezien op 20 december in de Koninklijke Schouwburg, Den Haag.
Carmen is nog tot 4 januari te zien in Den Haag. Een aantal voorstellingen is al uitverkocht! Voor meer informatie en speeldata, zie www.nationaletoneel.nl en www.stella.nl.
Tekst: Ludy Graffelman – Foto’s: Leo van Velzen
Lees ook:Opera Spanga brengt Romeo en Julia naar Friesland
Lees ook:Schitterende vrouwen in Afterparty
Lees ook:Genomineerden Nederlands Theaterfestival
Lees ook:Tramlijn Begeerte een groot genot
Lees ook:Opera Spanga viert 25-jarig bestaan met Schicchi
Gisteravond de voorstelling gezien. Inderdaad, indrukwekkend, maar beslist niet geschikt voor jonge kinderen, die talrijk aanwezig waren. Ik hoop dat ze geslapen hebben vannacht! Ik heb zelf wel genoten, hoewel ik geen operaliefhebber ben, maar muziek en zang waren prachtig, en Carmens spel gaf bijzonder goed haar onverschrokkenheid en charmes weer.