Iemand moet het doen is de titel van de nieuwe solovoorstelling van Laura van Dolron, die zij als artist-in-residence bij Het Nationale Toneel maakte. De afgelopen tijd nam Van Dolron als warming-up voor deze voorstelling enkele stukken (Welk stuk en Mijn naam is Rachel Corrie) in reprise. Namens toneel.blog.nl volgde Martijn Groenendijk deze reeks om uiteindelijk op 27 september de nieuwe voorstelling te zien.
Aan het begin van Iemand moet het doen geeft Van Dolron het zelf toe: het is een slecht idee om een voorstelling te maken bij Het Nationale Toneel. Na het zien van deze voorstelling valt dat niet te ontkennen. Dat heeft weinig te maken met de kwaliteiten van de maakster of met die van Het Nationale Toneel, maar alles met het soort voorstellingen dat Van Dolron maakt. Voor haar nieuwe voorstelling reisde Van Dolron op kosten van Het Nationale Toneel naar Thailand, Jeruzalem, Groningen en Ibiza. Wat deze reis met haar deed, heeft ze proberen vorm te geven in het stuk. Het is duidelijk dat haar ervaringen in Thailand haar het meest raakten. Naast dat ze, naar eigen zeggen, gestopt is met roken, geen koffie meer drinkt en vegetarisch is gaan eten, is de voorstelling eigenlijk een theatrale meditatie. Met als uitkomst een voorstel voor wereldvrede.
De kracht van de voorstelling zit hem erin dat Van Dolron gelijk heeft. ‘We zijn allemaal racisten, maar als we daar niet naar handelen, heeft niemand last van ons’. Haar antwoord op Geert Wilders – op dit moment het belangrijkste waar we in Nederland over praten – is dan ook stil zijn, je angsten, frustraties en woede binnen houden en er zelf mee dealen. Iets wat ze ongetwijfeld bij 10 dagen zwijgen in Thailand geleerd heeft. Zolang mensen vanuit angst reageren, kweek je frustraties. Van Dolron vertelt dit alles met een overtuigingskracht die het moeilijk maakt het niet met haar eens te zijn. Op het toneel is zij mooi in haar onzekerheid, geloofwaardig in haar kracht, volledig kwetsbaar in haar houding; het is bijna alsof het ‘onmogelijk’ is niet van haar te gaan houden. Wat er mis is met de voorstelling? Er mist een noodzaak.
Dat ligt voor een deel aan Van Dolron’s inleiding over het slechte idee om bij Het Nationale Toneel een voorstelling te maken, maar ook aan de begeestering van de maakster. Het is net alsof ze dit echt niet wil doen, alsof ze het succes moe is, alsof ze heel erg loopt te zoeken naar de vorm. Natuurlijk geeft ze al deze dingen ook toe in haar tekst, maar zou haar enige wens dan zijn dat, zoals ze zelf zegt, iemand haar hand vasthoudt? Daar is geen voorstelling voor nodig. Je zou Iemand moet het doen gemakkelijk overbodig kunnen noemen, maar daarmee passeer je volgens mij toch de daadwerkelijke kern: Van Dolron speelt in op mijn geweten. Als ik op de terugweg in de auto zit, betrap ik mezelf erop dat ik erover denk om eens mijn zegje te doen in een buurtoverleg, om bij een politieke partij te gaan of om onder de slogan van Diesel “Only for the brave” te schrijven ‘ECHT NIET!!!’.
Het zien van Iemand moet het doen doet wel degelijk iets met de toeschouwer. Ik heb nu vijf voorstellingen van Van Dolron gezien en de eerdere producties zetten me meer aan het denken dan deze. Misschien omdat het stuk is ontstaan uit een ervaring en niet uit een noodzaak iets te vertellen. Misschien omdat Van Dolron nog steeds niet alle tekst van buiten kent en misschien omdat ze inderdaad eigenlijk geen voorstelling wil maken bij Het Nationale Toneel. De voorstelling zou nu ook Iemand mag het doen kunnen heten. ‘Terug naar je roots is te makkelijk gezegd, maar Van Dolron moet maken wat ze wil maken. Niet vanuit de mogelijkheid, maar vanuit de noodzaak en het plezier.
Tekst: Martijn Groenendijk
Lees ook:Must see: de luis in de pels
Lees ook:De stemwijzer van Van Dolron
Lees ook:De logische stap voor Laura van Dolron
Lees ook:De zaal wacht met ademhalen
Lees ook:Sartre zegt sorry!