‘Een meisje woont aan het meer. Ze voelt zich vrij als een meeuw. Een man komt langs en maakt haar kapot. Zomaar. Zonder reden.’ Een bekende tekst uit Tsjechov’s Een Meeuw. Regisseur Gerardjan Rijnders begint met deze klassieker aan een unieke Tsjechov-reeks die hij komende jaren regisseert. Met een vast artistiek team wordt ook De Kersentuin en Oom Wanja gemaakt. Dit seizoen is het de beurt aan een voorstelling over jonge mensen, die allen op zoek gaan naar geluk. Bij zichzelf, de ander of elders.
Sfeer. Iets wat bij binnenkomst al in werking wordt gezet. Het tiental acteurs is op de vloer en druk bezig. Er wordt geroezemoesd en publiek wordt nieuwsgierig. Als alle focus naar de vloer is, gaat de spot aan. Een helder begin. Een begin op het landgoed van oud-staatsman Sorin. Zijn zus Arkadina,een bekend actrice, komt met haar nieuwe geliefde en tevens beroemd schrijver Trigorin bij haar broer de zomer doorbrengen. Haar zoon Kostja verzet zich tegen klassiek theater en heeft een ‘modern’ stuk geschreven, dit ook om indruk te maken op zijn buurmeisje Nina.
Een Meeuw is een voorstelling met veel verwikkelingen, maar knap genoeg zijn alle lijntjes helder. Voor iemand die nog nooit van Tsjechov gehoord heeft, is alles te volgen. De woorden, de prachtig geschreven teksten met soms filosofische randjes worden zorgvuldig behandeld. Met de ogen dicht is bijvoorbeeld de monoloog van schrijver Trigorin, gespeeld door Cees Geel, boeiend tot het einde. De twijfel over het geluk klinkt door in zijn stem.
Het ensemble varieert en dat schemert door in het spel. De jonge ‘meeuw’ Nina, gespeeld door Eline ten Camp, heeft het publiek nog niet in haar greep. Saskia Temmink daarentegen, (oa. bekend van De Vloer Op) is direct herkenbaar door haar frivole, dynamisch spel. Aanwezig, pakkend en toch geloofwaardig. Dit laatste geldt voor de meesten van de ervaren cast. Zo is het de jonge David Lucieer die de woorden van Tsjechov zegt. Later verandert hij in Kostja, die met met de teksten speelt. Gedurende de voorstelling zorgt Lucieer ervoor dat er graag naar hem als Kostja wordt gekeken. Ook zijn uitstraling en aanwezigheid op het toneel is duidelijk veranderd, als hij twee jaar later een bekend schrijver is geworden.
Bij deze bewerking van Een Meeuw krijg je geen tijd om te ontspannen. Bijna twee uur lang ga je mee naar het landhuis aan het meer in Rusland. Tijdens de ietwat te lange teksten aan het einde dreigt de concentratie weg te vallen, maar de slotscène zet het publiek weer op scherp. De klassieke sfeer van Tsjechov blijft voelbaar in deze bijna moderne bewerking. Rijnders vertrouwt terecht op de schrijver en laat zien dat een eeuw later weinig veranderd is in de zoektocht naar geluk. Door verrassende regie-uitstapjes die voor soms komische momenten zorgen, beseft je weer even dat je in het theater zit.
Tekst: Inge Schouten
Lees ook:Waar is Tsjechov?
Lees ook:Eenvoud intrigeert de Meeuw van Toneelgroep Amsterdam
Lees ook:Voorleesmarathon Tsjechov in De Balie
Lees ook:Bestaan De Vloer Op bedreigd
Lees ook:Gesprek over Oerol-voorstelling met Joeri Vos en Bastiaan Woltjer (deel 1)
Samen met mijn dramaklas ben ik hierheen geweest. Ik vond het bijzonder, maar toch raakten we allemaal wel snel verdwaalt in de tekst. Het was vaak wel herkenbaar en ook zat er sarcastische humor in. Ik vond het stukje heel mooi waarin de schrijver Trigorin vertelt over zijn obsessie met schrijven en het is echt een toneelstuk waar je wel voor open moet staan, maar dat kwam bij onze groep helemaal goed! We houden van toneel en dus ook van ‘de meeuw’. Misschien gaan we nog wel ideëen halen uit het stuk voor onze eigen voorstelling voor het examen!