Elk jaar worden er twee boeken over Hamlet geschreven. Het is daarmee niet alleen het meest gespeelde, maar ook het meest beschreven klassieke toneelstuk. Het lijkt wel of niemand eigenlijk echt zijn vinger op het Shakespeare-personage weet te leggen. En dat is nu juist zijn essentie, vindt regisseur Marcus Azzini van Toneelgroep Oostpool. Zijn Hamlet is vanaf 9 oktober in de Nederlandse Theaters te zien.
“T.S. Eliott zei ooit eens: ‘Hamlet is de Mona Lisa van de literatuur”, citeert Azzini, “Beide kunstwerken zijn mooi, maar onverklaarbaar. Er zit iets enigmatisch in beiden. Net zoals je van de Mona Lisa niet goed kan zeggen wat haar charme is, kun je er bij Hamlet niet je vinger opleggen wie hij nu eigenlijk is. Je kunt hem niet echt leren kennen, daarvoor zitten er teveel kanten aan hem.”
Waarom vind je dat interessant?
“Omdat niets in ons dagelijks leven maar een enkele kant heeft. Omdat de waarheid niet bestaat. Mijn Hamlet weet dat en maakt daar gebruik van. Hij construeert zijn eigen verhaal om zijn doel te bereiken – het wreken van zijn vermoorde vader -, en gaat daar heel ver in. Hij durft geen directe actie te ondernemen, dus speelt hij maar alsof hij gek is. Als publiek weet je op een gegeven moment niet meer of hij dat nog speelt, of dat hij echt krankzinnig is geworden. Hamlet verliest zich in zijn eigen toneelstuk. Ook de andere personages doen zich anders voor dan hoe ze zijn, omdat ze een geheim hebben. Onze Hamlet gaat daarom vooral over toneelspelen, over het spelen van de waarheid. Het is daarmee een pleidooi voor het theater.”
Wat bedoel je daar precies mee?
Als we alleen maar de dagelijkse werkelijkheid hadden, dan was het leven ondraaglijk. We kunnen niet zonder verhalenvertellers die ons een andere wereld laten zien, die ons opvoeden, of ons op andere gedachten kunnen brengen. Hamlet zegt het ook ergens in het stuk: onze geest heeft theater nodig. Dat wil ik ook in de voorstelling laten zien. In onze bewerking zijn alle acteurs van dezelfde leeftijd. Toch spelen zij ook de oudere personages. Dat geeft de voorstelling een soort transparantie: het gaat ook over de acteurs die het verhaal van Hamlet spelen. Een ander voorbeeld: in het stuk komt ook de geest van Hamlets vader voor. Het doet er niet toe welke vorm je aan de geest geeft. Het gaat erom dat Hamlet de geest ziet en als publiek moet je dit wel geloven. Je moet in Hamlets waanzin kunnen geloven. Dat is toneelspelen. Tegelijkertijd gaat de voorstelling ook over volwassen worden. Over iemand worden waar je tevreden mee bent. Hamlet vecht, net als deze generatie, om een plek te veroveren en er ‘te zijn’. Hij accepteert geen van de rollen die hem door anderen worden aangeboden: prins, goede student, gehoorzame zoon, wreker. Met die rollen is hij constant in gevecht: zal ik nu echt iets zijn, of niet? Elke acceptatie van een rol heeft immers grote consequenties. Ook dat besef hoort bij volwassen zijn.”
Hamlet wordt gespeeld door de jonge acteur Sanne den Hartogh. Wat maakt Sanne voor jou de ideale Hamlet?
“Sanne is een fantastische speler. Er zit een fascinerende energie in die jongen. Hij is niet alleen puur jongensachtig. Er schuilt ook iets destructiefs in hem. Die twee kanten heb je nodig, want Hamlet is niet alleen maar goed. Hij is knettergek, verwend en liegt alles bij elkaar. Door te liegen, probeert hij zijn eigen waarheid te creëren. Daarom gelooft hij in ook zo in toneelspelen. Misschien wil iedere acteur hem daarom graag spelen: Hamlet is een groot acteur.”
Meer informatie: www.toneelgroepoostpool.nl
Lees ook:DOX date De Utrechtse Spelen
Lees ook:Extra voorstelling Hamlet
Lees ook:Staande ovatie en gejuich bij Hamlet vs Hamlet
Lees ook:Groots genieten bij Utrechtse Hamlet
Lees ook:Gemiste kansen in Oostpools Hamlet