Een aantal jonge vrouwen wordt vastgehouden in een truck. Ze zijn op zoek naar een beter bestaan en hebben hun vrijheden opgeofferd in de hoop op een betere toekomst. In de container is een slaapruimte, een naaiatelier en een plekje voor de dokter ingeruimd. Een madame, die bijna lieflijk wordt toegezongen met het liedje Mamie Blue, regelt het leven van de meisjes. Zij leent ze uit aan de mannen in die andere truck. Wat daar gebeurt? Je wil het niet weten. Je wil het niet zien. En toch zien we het, indirect door videobeelden op de verschillende tv’s die er hangen. In een hyperrealistische setting brengt de Hongaarse film- en theatermaker Kornél Mundruczó de science fiction roman It´s hard to be A God (1964) van de Russische broers Stroegatskij tot leven.
Het ongemakkelijke gevoel neemt toe. Dit wil ik niet zien, dit wil ik niet weten. Dat de vrouwen in het naaiatelier moeten werken is wellicht nog acceptabel, maar wat er in die half afgesloten truck gebeurt niet. Dat wil ik niet weten. De beelden zijn verontrustend. Het misbruik en mishandelingen zijn verschrikkelijk. En toch blijft het publiek zitten, kijken, luisteren. Blijven we toeschouwers of grijpen we in? Een oudere heer in het publiek kiest. Halverwege de voorstelling grijpt hij in, in het engels schreeuwend dat dit niet kan en hij loopt weg. Stilte. Zowel op het podium als in de zaal. De spanning stijgt. Hoort dit bij de voorstelling? Hoe gaat dit verder? Zie ik twijfel op het toneel? Misschien, heel even, maar dan wordt er verder gespeeld.
It´s hard to be a God maakt deel uit van het Rotterdamse festival de Internationale keuze van de schouwburg dat tot en met 3 oktober te zien is. Door de verbouwing van de Schouwburg worden de voorstellingen, die deel uit maken van de Internationale keuze, op verschillende locaties in Rotterdam gespeeld. It’s hard to be a God speelt zich af in een oude RDM loods. Groots, midden in het industriegebied en verlaten. Met zulke alternatieve locaties mag de schouwburg vaker verbouwen.
Een nadeel van een buitenlandse productie is dat je de taal niet kan verstaan. Maar bij deze voorstelling is dat misschien wel een beetje prettig: het schept afstand. Toch kruipt It´s hard to be a God onder je huid. De realistische omgeving en spel laten je niet ontsnappen. De voorstelling wordt gelardeerd met bijna superzoete liedjes, gezongen door alle spelers. Dan kan je even ademhalen, maar het staat ook in schril contrast met al het andere wat er in die twee trucks gebeurt. Ik bleef echter toeschouwer, ook toen mij de kans werd geboden in te grijpen. De keuze voor een bloederig happy einde vind ik jammer, want wat mij betreft had de voorstelling mogen eindigen bij het dichtdoen van het vrachtwagenzeil. Exact hetzelfde beeld als waarmee de voorstelling begon.
It’s hard to be a God is geen makkelijk stuk, dat kan ook niet met uitbuiting en vrouwenhandel als onderwerp. De waarschuwingen 18+ en dat de voorstelling expliciete beelden bevat zijn passend. It’s hard to be a God is wel een voorstelling die raakt en misschien, misschien bijdraagt aan de keuze in te grijpen in plaats van toeschouwer blijven.
Tekst: Ester van Aalst
Lees ook:Meer eigen verbeelding dan letterlijke magie in BUG
Lees ook:Voetbalfans naar theater
Lees ook:Huilen in Den Haag
Lees ook:Let’s get Dranck!
Lees ook:Leven in crisistijd