Hoewel de titel anders doet vermoeden speelt Retour Hollandse Spoor, van het Nationale Toneel, zich niet of op het station HS, maar in een wereldberoemd stukje Den Haag: Panorama Mesdag. In de negentiende eeuw schilderde Hendrik Willem Mesdag dit 120 meter lange en 14 meter hoge schilderij. Een ideaal toneeldecor! In het Nationale Toneel is een levensgrote kopie van een gedeelte van panorama Mesdag gemaakt. Deelnemers aan een (her)intregratieproject krijgen de opdracht om er de oer-Hollandse klassieker Op hoop van zegen te spelen. Alleen zijn de deuren ineens gesloten. En zijn er overal camera’s verstopt. De organisatoren hebben toch andere plannen dan de deelnemers vooraf konden vermoeden.
De gelukkige deelnemers vormen een kleurrijk gezelschap. De Somalier (“Ah, een piraat”) is eigenlijk gewoon een Ghanees is. Een Russische jongedame met Franse flair en een flinke dosis jodenhaat draagt rode pumps met die beroemde Jan-Jansen-hak. Hoe je daar fatsoenlijk mee in het zand kan lopen is een raadsel. Een Pool met talrijke baantjes intrigeert vooral door zijn baantje als porno-acteur en de turkse zangeres, met een prachtige stem, wil opgemerkt worden vanwege haar talent i.p.v. haar weelderige borstpartij. Tot slot sluit een homofobe Haagse dreadlocker, die er helemaal geen zin in heeft, de rij. Het project wordt begeleid door een regisseuse Joke, creatief blijkt uit haar kleding en bloemrijke laarzen. Er doen ook nog drie beroepsacteurs aan Op Hoop van Zegen mee. Alle karakters hebben een ding gemeen: ze zijn even kleurrijk als clichématig.
Na het obligate voorstelrondje begint het repeteren van Op hoop van zegen. Eerst laten De Acteurs Kniertje en Barendje tot leven komen. Een mooie en treurige scene is het resultaat, vooral door het liedje aan het eind. Nu het verhaal opgefrist is, mag de Ruschische schone Olga, een rol voor Victoria Koblenco, Kniertje spelen. En ja dan willen alle mannen, inclusief de muzikanten wel Barendje zijn! Onverwacht gaat Kniertje in het Russisch tekeer tegen haar zoon. Ook Lina, de turkse zangeres speelt Kniertje in haar moers-taal. Tegelijkertijd bekend en vervreemdend. Af en toe zie je, vanaf de hemel neerkijkend op het toneel, de heren die dit project verzonnen hebben. De ambtenaar en projectleider. Ook zij zijn clichés. Als een soort God proberen zij hun project te sturen. Natuurlijk lukt dat niet… Mensen blijven mensen waar je ook vandaan komt, welk geloof je ook aanhangt.
Retour Hollandse Spoor levert een vermakelijke avond op. De muziek is vrolijk en aanstekelijk. Meral Polet zingt de sterren van de hemel. Toch blijft het geheel hangen op de clichés. De echte hete hangijzers, zoals de steeds grotere intolerantie ten opzichte van anders-zijn of anders-denkenden, komen niet aan de orde. Je blijft altijd veilig op de tribune zitten en wordt niet het verhaal ingezogen. Het publiek wordt van scène via liedje naar de volgende scène geleidt. En daar blijft het bij. Weinig rode draad, weinig uitdagend. Den Haag is grootser en diverser dan deze voorstelling laat zien.
Tekst: Ester van Aalst – Foto´s: Leo van Velzen
Lees ook:Op Hoop van Zegen uitgezonden
Lees ook:Nationale Toneel doet mee aan integratiedebat
Lees ook:Nominatie Publieksprijs voor Op Hoop van Zegen
Lees ook:24-uurs theatermarathon voor Namibië
Lees ook:Cast Ontdekking van de hemel compleet