Huub Stapel haalt het uit zichzelf

Huub Stapel. Voor velen bekend uit films Van God Los, Johan en SEXtet. De man die Stapel op auto’s is, doet het goed. Nog voordat Huub gaat zitten in de café de Balie in Amsterdam, vertelt hij zuchtend dat hij alweer plannen heeft voor het theaterseizoen 2011-2012. ‘Zekerheid is best fijn. Ik weet dat ik dit niet mag zeggen, maar ik ben dat eigenlijk wel gewend.’ Toch is er trots te bespeuren. ‘Dit interview is ook een manier van acteren’ zegt hij. Open vertelt hij Inge Schouten over zijn nieuwe productie ART, waarin hij samen met Victor Löw en Sjoerd Pleijsier speelt en geeft hij enkele tips en tricks over het veredelde acteervak.

Huub Stapel heeft een hekel aan slap geouwehoer. ‘Dat haat ik aan sommige acteurs, dat zweverige gepraat.’ Je hoort vaak dat toneelspelers niet meer weten wat zij gezegd hebben, als zij lekker in hun voorstelling zitten. Nuchtere Huub is het hier niet mee eens. ‘Soms gaat het een voorstelling wel goed en soms niet.’ Hij gebruikt liever de term ‘vliegen.’ ‘Het gaat dan allemaal vanzelf. De zaal geeft energie, het verhaal loopt lekker en het samenspel met je medespelers klopt. Het gaat dan vliegen.’ De term ‘spelen’ vindt Huub gevaarlijk. ‘In eerste instantie drijft het weg van jezelf. Het is dus manipuleren. Je speelt eigenlijk met je eigen ik. Ik ben lang op het verkeerde been gezet. Ik zocht namelijk geen inspiratie bij mezelf.’

De dood van mijn vader
Huub Stapel begon in 1975 aan de regieopleiding op de toneelschool in Amsterdam. Rond Kerst overleed zijn vader en moest hij terug naar zijn geboorteplaats in Limburg. Daar kon hij in januari instromen bij de acteursopleiding van Toneelacademie Maastricht. ‘De dood van mijn vader is dus belangrijk geweest.’ Op de toneelschool ging het goed met Huub, wat ook blijkt aan zijn carrière. Toch vindt hij niet dat een toneelschool altijd nodig is om groot te worden in de theaterwereld. ‘Kijk bijvoorbeeld naar Ko van Dijk, de beste acteur van Nederland, hij heeft geen toneelopleiding gehad. Als je een goede mentaliteit,een voedingsbodem en nog een beetje talent hebt, kan het ook!’

Het derde oog
Huub Stapel heeft echter wel de toneelschool gedaan. Wat heeft hij daar opgestoken? ‘Ik heb vooral technische dingen geleerd, zoals spreek- en stemtechniek. Ook heb ik les in ballet en moderne dans gehad.’ Hoe bouwt hij een personage op? ‘Toneel is de absolute waarheid. Ik leer mijn tekst van buiten en die knal ik er gewoon uit. Daarna geef ik mezelf opdrachten. Speel een hoofdonderwijzer. Speel een verlegen kind.  Vervolgens geeft de regisseur me ook opdrachten. Zo onderzoek je samen je tekst en zie je wat het beste werkt. Tijdens repetities heb ik af en toe een derde oog, oftewel ik beoordeel mezelf. Ik wil precies weten wat ik doe. Maar tijdens de voorstelling doe ik dit niet meer hoor! Hahaha! Dan speel ik!’ Huub vindt dat je, als acteur, zelf verantwoordelijk bent voor wat je speelt. ‘Als acteur moet je autonoom zijn. Ik zeg geen teksten die ik mijn bek niet uit krijg.’

Emotionele herinneringen
Huub’s grote verantwoordelijkheidsgevoel blijkt ook uit het feit dat hij goed voor zichzelf zorgt. Technisch gezien werkt hij veel van buiten naar binnen. Hij gaat dus niet direct met de inhoud van de tekst aan het werk. Denkt hij ook aan zijn dode hondjes als hij een verdrietige scène moet doen? ‘Het is niet dat ik altijd werk met emotionele herinnering. Soms wel, soms niet. Hangt van het stuk af. Als het nodig is, gebruik ik oud verdriet, dat ik al overwonnen heb.’ Huub Stapel kijkt Inge lang aan. ‘Ik kan jou observeren en imiteren maar dat is geen acteren! Ik kan jou wel als inspiratie gebruiken, zodat men zegt “Zo, je hebt veel weg van Inge Schouten” maar ik haal het altijd uit mezelf!’

Geen ruimte voor zenuwen
Huub Stapel weet dus wat hij doet. Geen ruimte voor zenuwen? ‘Nee, ik ben nooit een grote zenuwpees geweest. Alhoewel, ik kreeg een paar jaar geleden een burn-out en sindsdien ben ik wel nerveuzer dan normaal. Toch ben ik nog tamelijk relaxed.’ Ingrediënten? ‘Het helpt als je met goede acteurs speelt, een goede regisseur hebt en in een goed stuk zit. Dat geeft je natuurlijk ook een soort van zekerheid.’

Hij is dus nuchter, relaxed, zeker van zijn zaak en stiekem erg trots. Is er nog iets om het verhaal iets smeuïger te maken? ‘Van het improvisatieprogramma De Vloer Op werd ik niet blij! Ik was er gewoon niet goed in. Pierre Bokma is gewoon de beste acteur van de wereld en daarna komen wij allemaal hahaha!’ Huub Stapel speelde drie scènes in het populaire televisieprogramma. ‘Ik deed een scène waarin ik wakker werd naast een aap, briljant gespeeld door Pierre Bokma. Ik had er veel meer uit kunnen halen en zat er eigenlijk een beetje voor spek en bonen bij!’ Ondanks een kleine frustratie kan hij oprecht zeggen dat hij nergens bang voor is. ‘Ik heb gewoon het leukste vak van de wereld!’

De eredivisie van het toneel
Huub maakt zijn dromen waar. Zo heeft hij bijvoorbeeld al heel lang de voorstelling ART willen spelen, wat hem dit theaterseizoen gelukt is. ‘De dramatische kant ervan is nooit erg aan bod gekomen. De dramatische kant ervan is nooit erg aan bod gekomen. Altijd wordt de komische kant erg benadrukt. Wij vonden dat de tragische kant meer belicht moest worden. Het komische in het drama spelen en andersom, dat maakt het interessant.’ De voorstelling, geregisseerd door Peter de Baan is goed ontvangen. Ook dat krijgt Stapel weer voor elkaar. Hij is zich er bewust van. ‘Ik zit toch wel in de eredivisie van het vak. Ik mag mijn eigen regisseurs, tegenspelers en stukken kiezen. Dat heb ik allemaal aan mezelf te danken. Maar ik ben nog steeds keihard aan het werk om te zorgen dat ik zoveel werk krijg aangeboden. Zo ben ik nog veel aan het ontdekken. Het spelen van een tragikomedie, zoals ART, vind ik het leukste. Mensen vallen uit hun stoel van het lachen maar zijn dan plots heel stil door de plaatsvervangende gêne. Ik zoek drama in de humor en humor in het drama.’ Huub Stapel werkt hard. Keihard. Dat leverde hem al twee Gouden Kalveren op en de laatste vijf jaar werd hij ook voor verschillende toneelprijzen genomineerd, waaronder de Louis d’Or. En dat alles door de inspiratie die hij in zichzelf vindt.

Huub Stapel is tot en met 28 mei 2009 te zien in ART. Meer informatie vindt u hier.

Tekst: Inge Schouten

Lees ook:Tournee Huub Stapel verlengd
Lees ook:DeLaMar Theater reeds geopend door Loes Luca en Huub Stapel
Lees ook:Huub Stapel als Napoleon
Lees ook:Kunst gratis getaxeerd in de Meervaart
Lees ook:Huub Stapel wint Johan Kaart Prijs