De Zuiveringshal van de Westergasfabriek is voor de Jan Lauwers en zijn Needcompany een perfecte plek. Groots, maar toch ook knus. Koud, maar toch ook intens. Grof, maar toch ook fijn. Marktplaats 76 ging vorig jaar tijdens de Ruhrtriennale 2012 in première. Nu staan zij twee dagen op het Holland Festival. Marktplaats 76 heeft alles. Of het je nu bevalt of niet.
Wat ik ervan moest verwachten wist ik niet. Is het theater of toch meer mime? Jan Lauwers deed een opleiding als beeldend kunstenaar en dat is terug te zien in Marktplaats 76. Het is het zoeken naar een andere theatertaal. Een opeenstapeling van performances komt in de buurt. Lauwers kenmerkt zijn taal met het transparante en denkende acteren. Dat laatste vind ik moeilijk terug te zien, vanwege de emotionele afstand tijdens het spel. Het is meer uitbeelden, iets laten zien. Spelen dat je verdrietig bent en daarin een vorm in zijn uitereste tonen. Soms prachting, soms totaal niet.
Hoewel de Needcompany vroeger nog vooral beeldend werkte, wordt nu gelukkig nog aan een thema of verhaallijn vastgehouden. Alle dertien spelers worden vooraf voorgesteld en Lauwers zelf legt uit waar we naar kijken. We kijken naar een kleine gemeenschap die te maken krijgt met een reeks dramatische voorvallen. Hoe solidair zijn de dorpelingen naar elkaar? Dit werpt een kritsche blik op onze eigen moderne maatschappij. Toch duurt het even voordat ik betrokkenheid kan opbrengen met de dertien opvallende figuren. Irritante galm van microfoons waardoor mensen vingers in hun stoppen en het soms niet verstaan van de spelers werken niet. Het idee achter Marktplaats 76 komt pas laat bij me binnen. Te laat waardoor de bijna tweeeneenhalf durende voorstelling extra lang is.
Slechte horror
Marktplaats 76 heeft alles. Nutteloos geschreeuw, maar ook prachtige dans. Op mijn kladblok staat meerdere malen “prachtige dans” met vele uitroeptekens. We zien een heftige verkrachtingsscène die uitmondt in een slechte horrorscène. Maar ook weer een prachtige monoloog over het verliezen van een kind, even fijn concreet in de wirwar van alles. Nog prachtiger het beeld van een dode dat door een beest gevonden en meegenomen wordt. De kracht van het beeld en het sterke fysieke winnen in deze voorstelling. Gedurende de voorstelling worden de beelden wonderlijker, de muziek en dans daarbij opzwepender. Eindelijk momenten die je meevoeren in hallicunerende werelden. De gezamenlijke zang werkt ijzersterk. Needcompany staat er als sterke groep ondanks dat Marktplaats 76 veel focus geeft aan individuen die hun verhaal doen. Opvallend hierin is Sung-Im Her die als rol van moeder betrokkenheid en empathie bij me oproept. De hoepelrol van haar en haar dochter geeft een sprookjesachtig tintje.
In Marktplaats 76 zien we dertien sterke, verschillende, opvallende typen die vechten om “erbij” te horen. Prachtige en absurde beelden passen perfect in de grote Zuiveringshal. Zo wordt letterlijk een man opgehangen en naar het plafond getild. Als komische overgang naar de volgende scene een mooi luchtballet. In Marktplaats 76 kan alles. Zo zorgt de epiloog voor uiteenlopende reacties. Is het te veel, te absurd, te vaag? Of gewoon onwijs indrukwekkend.
Tekst: Inge Schouten
Gezien: 21 juni, Zuiveringshal West, Amsterdam
Foto: Wonge Bergmann
Meer informatie vind je hier.
Lees ook:Meer muziektheater tijdens Holland Festival 2013
Lees ook:Toneelgroep De Appel naar Wereld Expo Sjanghai 2010
Lees ook:Kunst van Carry Tefsen
Lees ook:Get it while you can: vijf keer Janis Joplin!
Lees ook:Best of 2013 – Inge